قله توچال در دامن البرز پرصعودترین قله ایران است، برای صعود به آن ۸ مسیر وجود دارد که «دربند» اصلی‌ترین مسیر و «درکه» محبوبترین مسیر میان کوه‌پیمایان و طبیعت‌گردان است
به گزارش روابط عمومی مجموعه تفریحی ورزشی توچال به نقل از خبرگزاری ایرنا البرز با وقار و ناشناخته، همواره ما را به خود فرا می‌خواند، آسمان باز، آفتاب زر، دشت‌های گسترده، بوی عطر خاک باران‌خورده در کوهسار، خواب گندمزار در چشمه مهتاب؛ طبیعت کوهستانی شمال تهران و شمیرانات هر چند تصویری با شکوه در ذهن‌مان دارد، اما کمتر شناخته‌شده است.
تهران ظرفیت‌های ناشناخته بسیاری در صنعت گردشگری دارد، نه اینکه صرفا ناشناخته در بین گردشگران، بلکه ناشناخته در میان عناصری که در شکل‌گیری منظومه گردشگری در تهران می‌توانند و باید نقش‌آفرین باشند و در این میان طبیعت کوهستانی شمال تهران و شمیرانات هر چند تصویری با شکوه در ذهن‌مان را دارد، اما کمتر شناخته‌شده است؛
کتاب تهران؛ شکوه قله‌ها کوشیده است تا گوشه‌ای از ظرفیت‌های ناشناخته طبیعت‌گردی تهران و شمیرانات را در چارچوب قله‌ها و مسیرهای کوهپیمایی منتهی به آنها و مسیرهای فرعی طبیعت گردی در دامنه‌ها و دره‌های شمالی تهران را نشان دهد؛ خون حرکت را در رگ‌های علاقه‌مندان به جریان اندازد و تامل درباره طبیعت را به ما بازگرداند، به ما که در روزمرگی‌های خود طبیعت را فراموش کرده‌ایم.
البرز با وقار و ناشناخته، همواره ما را به خود فرا می خواند، آسمان باز، آفتاب زر باغ‌های گل، دشت‌های گسترده سر برآوردن گل از درون برف، بوی عطر خاک باران‌خورده در کوهسار، خواب گندمزار در چشمه مهتاب …
تهران؛ شکوه قله‌ها
کتاب تهران؛ شکوه قله‌ها بر مسیرهای اصلی کوه پینایی در شمال تهران و شمیران محور طبیعت‌گردی شمال غرب تهران (بخش کن و محور طبیعت‌گردی جاده امامزاده داوود (ع) و سه مسیر کوهپیمایی حصارک، فرحزاد و سعادت آباد) و همچنین مسیرهای طبیت‌گردی شمیرانات استئار شده است تا ذهن کنجکاو و جست‌وجوگر علاقه‌مندان طبیعت‌گردی از یک سود با قله‌های و جاذبه‌های بکر دامنه‌ها و دره های البر مرکزی در محدوده تهران و شیمرانات و قصه‌های هر کدام آشنا شود و از سوی دیگر با ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی مسیرهای دسترسی به آنها، درجه سختی و مختصات طبیعت‌گردی هر مسیر هم آشنا شود.
البرز از پی سکوت هزاران ساله‌اش، دیدنی‌های بسیار دارد و حرفهای بسیارتر که از زبان قله‌های با شکوه و طبیعت شگفت‌انگیزش بیان می‌کند، گاه از دهان سنگ‌های وردیج جیغ می‌زند، گاه با زبان دره‌های مه‌آلود توچال به نجوا بر می‌خیزد. گاه از گلوی شقایق‌های دشت لار آواز می‌سرایند و صدها گاه و بی‌گاه از این دست. و کلبه‌ای آن بالاهاست؛ جایی در میانه‌های کوه؛ با چراغی همیشه روشن و پیرمردی که درِ کلبه‌اش را به روی رهگذران و میهمانان می‌گشاید، مهربانی‌ها می‌نماید و قصه پهلوانی‌ها، جوانمردی‌ها و حماسه‌هایمان رابه یادمان می‌آورد.
مسیرهای کوه‌نوردی به قله توچال شمال تهران و شمیران
قله توچال با ارتفاع ۳ هزار و ۹۹۲ متر،هر چند مرتفع‌ترین قله تهران نیست، اما مجاورت آن با واسطه دامنه جنوبی‌اش با پایتخت، موجب شده تا این قله پرصعودترین قله ایران و هر هفته مقصد بسیاری از کوهنوردان باشد. در دامنه جنوبی البرز مرکزی در محدوده کوه‌های شمال تهران و شمیرانات، ۵ دره اصلی و ۳۵ دره فرعی وجود دارد که در تمام این دره‌های رودخانه‌های دائمی، نهرهای فرعی، چشمه‌های متعدد (دائمی و فصلی) صخره ها، مراتع و سرسبزی فراوان دیده می‌شود.
دره‌ها و دامنه کوه‌های شمال تهران و شمیران به دلیل تنوع جاذبه‌های طبیعی‌شان بهشت طبیعت‌گردان به شمار می‌آیند. این دره‌ها و دامنه‌ها همچنین رویشگاه‌ها و ذخیره‌گاه‌ها ژنتیکی ۱۱۰۰ گونه گیاهی از جمله گیاهان خاص دارویی، گیاهی از جمله گیاهان خاص دارویی شامل: گندمیان، بوته‌زارها درختچه‌ها و درختان‌اند. حیات وحش البرز مرکزی نیز گوناگونی بسیاری شامل ۴۸ گونه پستان‌دار، ۲۶ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۱۷ گونه ماهی دارد.
به قله توچال از طریق کوه‌های شمال تهران و شمیران از طریق ۸ مسیر اصلی می‌توان صعود کرد، اما از دامنه‌های شمالی البرز نیز راه‌هایی وجود دارد که برای کوهنوردان حرفهای مناسب است، نظیر راه‌هایی که از روستاهای رودک، باغ گلی، شکراب و شهرستانک به قله توچال منتهی می‌شوند.
به این قله همچنین از جاده امامزاده داوود (ع) کن و سولقان، سعادت آباد، فرحزاد، نیز می توان صعود کرد که این مسیرها از جهت شمال شرقی به خط الراس و سپس قله توچال منتهی می شوند و همانند مسیرهای صعود از دامنه های شمالی اغلب برای کوه نوردان حرفه ای مناسب است.
مسیرهای اصلی صعود به توچال از دامنه جنوبی
مسیر سوهانک؛ در نزدیکی گردنه قوچک به سمت شمال غرب، از میان کمرکوه و تختی تلهرز به خط یال شرقی قله توچال.
مسیر مینی‌سیتی؛ از شمال لویزان یه سمت تنگه کهنه دارآباد، دره یورد قاطرچی و جنوب چشمه گرده‌گله، عبور از منطقه فراخ‌سینه از طریق خط‌الراس کوه‌ها به خط یال شرقی قله توچال.
مسیر دارآباد؛ صعود از دو شاخ غربی و شمالی.
مسیر منظریه و پارک جمشیدیه؛ عبور از تنگه درور و دره جنی. عبور از کوه یوئک بالا و سرچال بزرگ و دره کلک‌چال و کوه سرلو گرز و اسپی‌لت، از جنوب با عبور از باغک و یوردخلر و یال چهارپالون به خط یال شرقی قله توچال.
مسیر امامزاده قاسم (ع)؛ از شاخه تپه آبک در جهت شمال شرق و عبور از سنگ دوقلو و سپس دره یک باغ و دره هول‌چران یا از شاخه شمال‌غربی عبور از پشت‌باغ و تختی وزیری زیربندک و دره و پناهگاه کلک‌چال، قرار گرفتن در مسیر منظریه و پارک جمشیدیه؛ به خط یال شرقی قله توچال.
مسیر دربند؛ اصلی‌ترین مسیر صعود. آغاز از میدان دربند و عبور از پی‌قله و دوراهی اوسون، از سمت شمال و عبور از آبشارهای پس‌سنگ و دوقلو به سمت پناهگاه شیرپلا، عبور از کوه سیاه‌سنگ، جان‌پناه امیری، عبور از یال کوله بند و خط الراس و رسیدن به قله توچال.
شاخه فرعی پس قلعه: از این روستا به سمت شرق چرخیده و سپس به دره معدن و پس دره زون و گردنه وزباد و در ادامه صعود به توچال.
شاخه فرعی دوراهی اوسون: پس از رسیدن به چشمه جعفر و بند یخچال و چشمه اوج‌گله و جان‌پناه شروین و در ادامه صعود به توچال.
مسیر ولنجک؛ مسیر اصلی صعود، با وجود تله‌کابین و ایستگاه هفتم آن یکی از پرترددترین مسیرها برای همه با هر سن و سال و توانایی جسمانی است و شاخص‌ترین مسیر گردشگری وابسته به طبیعت در پایتخت محسوب می‌شود، اما شاخه‌های فرعی این مسیر صرفا مناسب کوهنوردان حرفهای با مهارت کافی و لوازم و تجهیزات مناسب است.
مسیر درکه؛ محبوبترین مسیر صعود؛ این مسیر که از میان دره پُردرخت درکه می‌گذرد جزو محبوبترین مسیرهای کوهپیمایی شمال تهران است که در انتها به پناهگاه پلنگ‌چال منتهی و در این محل به سه شاخه تقسیم می‌شود.
شاخه شرقی: از پلنگ‌چال به سمت کمال‌چال و گردنه پلنگ‌چال و ایستگاه پنجم و هفتم و صعود به قله توچال.
شاخه میانی: پایین‌تر از پناهگاه پلنگ‌چال از مسیر کوه سیاه‌سنگ به سمت اشترگردن و در نهایت خط‌الراس توچال.
شاخه فرعی: شاخه‌هایی از دره‌های زیر دست قله توچال که صعود از آن سخت است و نیاز به مهارت و لوازم و تجهیزات کوه‌نوردی حرفهای دارد.
دو مسیر متفاوت (شاخ غربی و شمالی) برای صعود به توچال از محله دارآباد
کتاب راهنمای طبیعت‌گردی تهران و شیمرانات با عنوان تهران؛ شکوه قله‌ها، به همت احسان میراب‌زاده و علی رفیعی گردآوری شده است و در ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات حیات هزار افسان در ۴۰۸ صفحه در زمستان ۱۴۰۱ منتشر شده است.
